Annet Weijers: ‘Rouwen is topsport’ 

Annet Weijers (65) was al van jongs af aan al gefascineerd door het onderwerp dood. “Ik weet niet of het daar mee te maken had, maar toen ik anderhalf was werd mijn zusje Maria dood geboren. Ik was me daar niet van bewust, maar voelde wel het grote, ingehouden verdriet van mijn ouders. Zelfs nadat er nog drie broertjes en een zusje werden geboren, bleef ik als vanzelfsprekend voor mijn verdrietige ouders ‘zorgen’. Met mijn overleden zusje hield ik me verder niet bezig. Pas veel later, ik was al afgestudeerd, getrouwd en moeder van twee dochters, kwam zij weer op mijn pad. Nadat mijn schoonvader overleed en ik niet goed wist hoe ik daar met mijn kinderen over moest praten, vroeg ik om advies bij stichting Achter de Regenboog. Daar maakte ik kennis met rouwbegeleiding voor kinderen. Dit sprak me zo aan dat ik direct wist: hier ga ik me in specialiseren. Het bijzondere was dat ik die periode opeens mijn overleden zusje heel erg miste. Dat ik zelf ook een rouwend kind was, werd me toen pas duidelijk.” 

Erkennen, uiten en delen

Inmiddels is ze 30 jaar rouwtherapeut en begeleidde ze talloze kinderen en ouders. Ze komt in gezinnen waar een van de ouders gaat sterven of is gestorven of waar een kind is overleden, bijvoorbeeld aan kanker. Annet: “Iedere situatie is anders, maar wat al deze gezinnen gemeen hebben, is de verlieservaring. Rouwende mensen, kinderen en volwassenen, zijn vaak een tijdje het spoor bijster. Of zoals een collega ooit zei: ‘Rouwende mensen zijn niet ziek. Ze zijn zoek.’ En hoewel mensen goed in staat zijn om hun leven weer op de rails te krijgen, kan hulp bij dit zoekproces erg waardevol zijn. In de ondersteuning die ik bied, staan erkennen, uiten en delen centraal. Het begint met erkennen van ieders verhaal. Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier, dus jouw manier van rouwen is volkomen normaal. Vervolgens is het belangrijk om het verdriet op jouw manier naar buiten te brengen. Het delen ervan met anderen ten slotte helpt bij het helen.”

Herinneringen maken

In haar praktijk komt Annet regelmatig in contact met kinderen die niet meer beter kunnen worden. “Soms vragen ouders mij om het kind te begeleiden in de laatste levensfase. Dat is heel bijzonder. Met het kind kijk ik wat het nodig heeft. Dan kan variëren van praten, schrijven, zingen, tekenen of een speciale herinnering knutselen. Alles is mogelijk. Bij jonge kinderen gebruik ik speciale poppen, zoals mijn vogel Mormel. Het is mooi te zien hoe makkelijk kinderen hun verhalen of verdriet aan zo’n pop toevertrouwen.” Na het overlijden van het kind blijft Annet het gezin vaak begeleiden bij het rouwproces.  

Energie om door te gaan

De meeste gezinnen ontmoet ze pas na de dood van hun kind. Dat kan snel na het overlijden zijn, maar ook jaren later. “Soms zijn het de ouders die alleen of samen met mij willen praten. Over hun verdriet en angsten, maar óók over de dingen waar ze blij van worden, die energie geven om door te gaan. Met brussen, die niet altijd willen of kunnen praten, ga ik meestal iets doen. Vaak maken we een herinnering aan de overleden brus. Iets om te bewaren, te koesteren. En tijdens het knutselen komen de verhalen alsnog …” Sommige kinderen staan jaren later weer voor haar deur, vertelt ze. “Omdat ze hun brus opeens erg missen of zelf ingrijpende dingen meemaken. Omdat we elkaar kennen, pakken we de draad dan heel makkelijk op.”

Nek uitsteken

Rouwen is topsport. Je hebt al je kracht nodig om, samen met je partner en eventuele andere kinderen, op de been te blijven. Een omgeving die niet goed snapt wat je doormaakt en nodig hebt, is wel het laatste waar je dan behoefte aan hebt. “Toch komt dit best vaak voor”, aldus Annet. “Eigenlijk moet je als rouwende zelf je nek uitsteken. In de familie, op school, op je werk … Dat is héél moeilijk. In feite moet jij je omgeving opvoeden, duidelijk maken wat jij nodig hebt en wat niet. Ik help ouders en kinderen waar ik kan om het contact met de omgeving ‘open’ te houden. Soms door daadwerkelijk te bemiddelen tussen school of werk en ouders. Maar vooral door ouders en kinderen te stimuleren om te ontdekken en uit te spreken wat zij zelf nodig hebben. Soms leidt dat tot afstand of een breuk. Maar lukt het wel, dan help je anderen om jouw verdriet en behoeften te erkennen.”

Door: Annet Franssen

Heeft jouw gezin behoefte aan de begeleiding van een rouw- en verliesbegeleider of een geestelijk verzorger? Neem dan contact op met het Netwerk Integrale Kinderzorg van jouw regio. Zij hebben een overzicht van rouw- en verliesbegeleiders en geestelijk verzorgers. Vanuit de Subsidie Geestelijke Verzorging Thuis is er een financiële vergoeding beschikbaar voor gezinnen die behoefte hebben aan rouw- en verliesbegeleiding of geestelijke verzorging, als er geen reguliere financiering mogelijk is.